Tshivenda First Additional Language Paper 1 2019
NDAELA NA MAFHUNGOTHANGELI
- Bammbiri i¼i ¼i na KHETHEKANYO THARU:
KHETHEKANYO YA A: Tholokanyonµivho (30)
KHETHEKANYO YA B: Manweledzo/Samari (10)
KHETHEKANYO YA C:Zwivhumbeo na milayo ya kushumisele kwa luambo (40)
Fhindulani mbudziso DZOŢHE kha hedzi khethekanyo.
Thomani khethekanyo IºWE na IºWE kha sia¾ari ·ISWA.
Hune khethekanyo IºWE na IºWE ya fhelela hone ni talele.
Nomborani phindulo dza½u zwi tshi anana na kunomborelwe kwa mbudziso.
Ni tshi fhedza u fhindula mbudziso, ni pfuke mutala ni kone u ya kha i tevhelaho.
Ni dzhiele nzhele zwiga zwa u vhala, mupele¾o, tswayo na khethekanyo ya maipfi.
Ni eletshedzwa lwa tsho¾he uri ni shumise ndangatshifhinga iyi yo anganywaho:
KHETHEKANYO YA A: Henefha kha minetse ya 50
KHETHEKANYO YA B: Henefha kha minetse ya 20
KHETHEKANYO YA C: Henefha kha minetse ya 50ºwalani zwi no vhalea, nahone nga vhudele.
KHETHEKANYO YA A: THOLOKANYON¶IVHO
MBUDZISO 1: PHUROSA
Vhalani mafhungo a tevhelaho uri ni »o kona u fhindula mbudziso dzo »isendekaho khao.
TSHIBVELEDZWA TSHA A
1.1. Mu¿wali wa mafhungo o vha a tshi dzhena ngafhi tshikolo ? (1)
1.2. Bulani tsho itaho uri Funanani a dzule a tshi fhunzhela vhatukana. (2)
1.3. ºwalani ZWIVHILI zwi ¾alusaho uri Funanani o vha o naka. (Iyani kha phara ya vhuvhili.) (2)
1.4. Magidimisa o shumisa maitele afhio u kunga Funanani uri a mu fune?
(Iyani kha phara ya vhuraru.) (2)
1.5. Ţalutshedzani zwe Magidimisa a ita musi Funanani a tshi mu tenda.
(Mutaladzi 16–17.) (2)
1.6. ·ifurase ¼o swifhadzwaho kha phara ya vhu¾anu ¼i amba mini? (2)
1.7. Masiandaitwa a khombo yo bvelelaho kha Magidimisa ndi afhio? (2)
1.8. Ndi ngani vhabebi vha Funanani vho thoma nga u hana u ¾anganedza tshelede ya lumalo i bvaho ha Magidimisa? (2)
1.9. Nangani phindulo yo teaho kha mutevhe wo ½ekedzwaho.
Funanani na Magidimisa vho shudufhadzwa nga zwikope zwingana?
A) Zwivhili
B) Zwiraru
C) Zwi½a
D) Zwi¾anu (1)
1.10. Tsho vhangaho uri vhabebi vha Funanani vha tende a tshi maliwa nga Magidimisa ndi mini? (2)
1.11. Fhindulani nga NDI ZWONE kana A SI ZWONE. Ni dovhe ni tikedze phindulo ya½u.
Magidimisa o vha a tshi shumisa wheelchair u bva vhu¾ukuni hawe. (2)
1.12. Funanani o vha a tshi funa Magidimisa nga mbilu yawe yo¾he. Khwa¾hisani ¼ikumedzwa i¼i nga mbuno MBILI dzi bvaho mafhungoni aya. (2)
1.13. Ni vhona ¾hoho ya mafhungo aya yo tea? Tikedzani phindulo ya½u. (2)
Ţalelani tshifanyiso uri ni µo kona u fhindula mbudziso dzi no tevhela.
TSHIBVELEDZWA TSHA B: TSHIFANYISO
1.14. Bulani vhushaka ha vhathu vha re kha tshifanyiso. (2)
1.15. Ndi tsireledzo dzifhio dzine na vhona dzo itelwa ¿wana? ºwalani MBILI. (2)
1.16. Inwi ni vhona zwi zwa ndeme na zwine zwa khou bvelela kha tshifanyiso? (2)
ŢHANGANYELO YA KHETHEKANYO YA A: 30
KHETHEKANYO YA B: MANWELEDZO/SAMARI
MBUDZISO 2
Vhalani mafhungo a (TSHIBVELEDZWA TSHA C) afho fhasi ni kone u ¿wala mbuno dza SUMBE nga ha zwivhangi zwa u thulwa ha vhaendanga½ayo badani dzashu.
NDAELA:
- ºwalani mbuno dza SUMBE dzi kha mafhungo a pfalaho, nga ha zwivhangi zwa u thulwa ha vhaendanga½ayo badani dzashu.
- Tshivhalo tsha maipfi TSHI SONGO PA¶A 70.
- Nomborani mafhungo a½u u bva kha 1 u ya kha 7.
- ºwalani mbuno NTHIHI kha fhungo ¼i¿we na ¼i¿we.
- Shumisani maipfi AŅU.
- Sumbedzani tshivhalo tsha maipfi e na a shumisa e zwitangeni mafheloni a manweledzo/samari ya½u.
ŢHANGANYELO YA KHETHEKANYO YA B: 10
KHETHEKANYO YA C: ZWIVHUMBEO NA MILAYO YA KUSHUMISELE KWA LUAMBO
MBUDZISO 3: KHUNGEDZELO
Ţalelani khungedzelo uri ni µo kona u fhindula mbudziso dzi no tevhela.
TSHIBVELEDZWA TSHA D
3.1. Bulani tshine tsha khou kungedzelwa kha khungedzelo iyi. (1)
3.2. Topolani zwe mukungedzeli a zwi ¿wala e na muhumbulo wa u dzumbetshedza, ni bule na uri o zwi itela mini? (2)
3.3. Sumbedzani zwine mukungedzeli a tama u zwi bvisela khagala nga muano wa khungedzelo iyi. (2)
3.4. Nangani phindulo yone yone kha mutevhe wo ½ekedzwaho:
Khephusheni ya khungedzelo iyi ndi …
A) vhathu ndi mapfura vha a »oliwa
B) vha½etshedzi vha tshumelo ya ma¾hakheni
C) Vhapo Bus Service
D) mitengo yashu i kokovha fhasi (1)
3.5. Avha vhathu vha a shuma nga Swondaha? Tikedzani phindulo ya½u. (2)
3.6. Inwi no sedza khungedzelo iyi ni nga ¾u¾uwedza vha¿we vhathu u shumisa mabisi a Vhapo? Tikedzani phindulo ya½u. (2)
[10]
MBUDZISO 4: KHATHUNI
Ţalelani khathuni uri ni µo kona u fhindula mbudziso dzi no tevhela.
TSHIBVELEDZWA TSHA E
4.1. Bulani vhushaka vhu re hone vhukati ha vhathu vha re kha khathuni iyi. (2)
4.2. Sumbedzani muthu ane a vha na thaidzo kha khathuni iyi. Tikedzani phindulo ya½u. (2)
4.3. Zwi no khou ambiwa nga hazwo afho zwi µivhiwa nga vho¾he? Tendani kana ni hanedze ni dovhe ni tikedze phindulo ya½u. (2)
4.4. Vhu»ipfi ha vhathu vha re kha fureme 4 ndi vhufhio? Tikedzani. (2)
4.5. Arali ho vha hu inwi no ¾angana na thaidzo i re afho kha khathuni no vha ni tshi µo i tandulula nga nµila µe? (2)
[10]
MBUDZISO 5
5.1. Vhalani mafhungo a tevhelaho uri ni »o kona u fhindula mbudziso dzo »isendekaho khao.
TSHIBVELEDZWA TSHA F: PHUROSA
5.1.1. Kha phara 1 hu na dzina ¼o swifhadzwaho, inwi ¼i iseni kha vhunzhi. (1)
5.1.2. Kha phara 1 hu na ipfi ¼o khakheaho mupele¾o, ¼i topoleni ni dovhe ni ¼i lulamise ¼i fhungoni. (2)
5.1.3. Kha phara 2 topolani ¼isala ¼a vhunzhi ni ¼i shumise fhungoni ¼e na tou µisikela. (2)
5.1.4. ºwalani fhungo ¼i tevhelaho ¼i vhe kha thenda.
A vho ngo kona u amba nae. (2)
5.1.5. Shandukisani fhungo ¼o talwaho nga fhasi kha phara ya 4 ¼i vhe ¼iambaitwa.(2)
5.1.6. Ipfi ‘Muµini’ ¼o shumiswaho kha phara 3 ndi thinwaipfi ifhio? (2)
5.1.7. Ipfi muµuhulu kha phara ya 3 ¼i amba:
A) Munna o malaho henefho muµini
B) ºwana wa khaladzi
C) ºwana wa mutukana wa henefho muµini
D) ºwana ane a nwa halwa (1)
5.1.8. Ņeani ¾halutshedzo ya ¼ifurase ¼o swifhadzwaho kha phara 4. (2)
5.2. Ţalelani tshifanyiso, ni vhale na mafhungo o »isendekaho khatsho, ni kone u fhindula mbudziso dzi no tevhela.
TSHIBVELEDZWA TSHA G: TSHIFANYISO
5.2.1. Ņeani ¼ifhambanyi ¼a ipfi: ‘Sea’ Ni dovhe ni vhumbe fhungo nga¼o. (2)
5.2.2. Topolani hune mu¿wali a sumbedza uri ho takaliwa afho mafhungoni. (2)
5.2.3. Ndi ngafhi he mu¿wali a shumisa luvhengelambiluni mafhungoni e na vhala. (2)
[20]
ŢHANGANYELO YA KHETHEKANYO YA C: 40
MARAGAGUŢE: 80